Bugün dünya, tarihi günlerinden birini yaşıyor. Bunun karşısında yazamadan duramadım. Petrol varil fiyatları dünya piyasasında $50’a kadar düştü. Tarih 5 Ocak 2015. Ne kadardan düştü? 2014 yaz aylarında petrol varil fiyatları $100 seviyelerindeydi. Bu düşüşün temel sebebi piyasada fazla petrol’ün üretilmesidir. Dünyanın en fazla petrol tüketen ülkesi olan Amerika son yıllardaki inanılmaz araştırma ve geliştirme çalışmalarıyla bugün itibariyle petrol ithal eden ülke konumundan petrol ihraç eden ülke konumuna gelmiştir. Yüksek basınçlı hidrolik sıvı (bazı kimyasallar içeriyor), yer altında kayalık yerlerde çatlatma yönteminde kullanılıyor ve yer altında doğal sebeblerden dolayı sıkışan ham petrol’ün daha kolay hareketini sağlıyor. Bu yöntem Amerika’da, yer altından çıkarılan petrol hacminde inananılmaz bir artış sağladı. Bu yıl Amerika’da ilk çeyrekte 11 milyon varil petrol üretimi gerçekleşti. Bu rakam dünya literatür’ünde ilk çeyrekte en fazla petrol üretimi olarak tarihe geçti. 2005 yılında Amerika petrol ihtiyacının %60’ını ithal ederken bu rakam 2014’te %30’a düştü.
Bu neyi ifade ediyor? Öncelikle ekonomisi petrol’e endeksli olan ülkelerde felaket anlamına geliyor. Başta Suudi Arabistan olmak üzere Irak, Venezuella gibi petrol ihraç eden ülkelerde birçok firma iflasını açıkladı. Petrol fiyatlarının düşmesi ile birlikte Irak’ta ki merkezi yönetim, Kuzey’de bulunan Kürt gruplarla petrol ihracatında işbirliği yapmayı kabul etti. Bu anlaşmaya göre Irak merkezi yönetimi Kürtlere 2015 ocak ayından itibaren petrol ihracatından elde edilen gelirin %17’sini verecek. Bu olay, Kürt grupların çok uzun zaman hayalinde olan bir proje idi. Çünkü Kürt gruplar tek başlarına ellerinde olan petrolü (4 milyar varil) dünya piyasasına sunma imkanları yoktu. Bunun için Irak merkezi yönetimine mecbur idiler. Hala öyleler. IŞİD denen fanatik uç grubun bölgede terör estirmesiyle Kürt gruplar bu olayı firsat bilip Kerkük’ü 2014 yaz aylarında ele geçirdiler. Erbil ve Kerkuk ile birlikte petrol rezervlerini 4 milyar varilden 13 milyar varile çıkardılar.
Kürt gruplar kontrolü altında bulundurdukları petrol rezervlerinin artışı ve Irak merkezi yönetimi ile olan yeni anlaşmalar ile petrol ihracatından daha fazla gelir elde etmeye başlayacaklar. Irak merkezi yönetimi en başından beri buna karşı idi çünkü Kürt grupların kendi ekonomik özgürlüklerini sağladıkları takdirde merkezden kopma ve kendi devletlerini ilan etme riski vardı. Bu risk hala geçerli. Görünen o ki, petrol fiyatlarındaki düşüş, Amerika’nın eskisinden daha az petrole ihtiyaç duyması ve petrol üretimindeki artışları, Irak yönetimini Kürt gruplarla anlaşma yoluna itmiştir.
Irak’ta bulunan petrol reservleri hala çok yüksek seviyelerde ve maliyeti çok düşük. Varil fiyati $5. Dünya piyasalarında şuan için petrol varil fiyatlarının $50 civarında olması, $5 varil fiyatı olan Irak petrolünü hala çok cazip kılıyor. Fakat petrol fiyatlarındaki bu düşüş ve Amerika’nın yeni yöntemlerle çıkaracağı petrol hacimleri bu oranda devam ederse, bu karlılık oranları düşebilir. Ve Irak petrolü cazibesini yitirebilir. Tabi ki bu düşüş, firmaların bölge ile olan alakalarını da azaltacaktır. En iyisi beklemek ve görmek. Zaman ne gösterecek bakalım?
Güncelleme: Bu makaleyi yazarken bir haber daha yayınlandı. Kürt gruplar Musul’daki Zumar bölgesindeki 7 milyar varillik petrol reserv’lerini ele geçirdiğini duyurdu. Böylece hesaplamalara göre Kürt gruplar toplamda 20 milyar varillik bir reservi kontrolleri altına almış gibi görünüyor. Anlaşılan o ki petrol’e olan bağımlılık azalmadan, alternatif enerji kaynakları yaygınlaşmadan dünyanın bu bölgesi durulucak gibi gözükmüyor. Çalkalanmaya devam...
