İnsanlar her zaman kendileri için faydalı mal ve hizmetlere sahip olarak ihtiyaçlarını gidermek ve refah düzeylerini yükseltmek istemişlerdir. Bu ihtiyaçların giderilebilmesi için de mal hizmet tüketiminin yapılması gerekir. Halk arasında tüketim bir şeyin tüketilip yok edilmesi anlamını taşısa da ekonomi bilimi tüketimi, insan ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla mal ve hizmetlerin kullanılması olarak tanımlamaktadır. Tüketim her zaman söz konusu malın bitip tükenmesini gerektirmez. Bir ekmeğin, bir salkım üzümün ihtiyaçları karşılamak amacıyla kullanılması onların yok olması sonucunu doğururken bir giysinin, ayakkabının ya da otomobilin tüketilmesi sadece eskimelerine yol açar, fakat hemen yok olmalarını gerektirmez. Bu da malların dayanıklı ve dayanıksız mallar olarak ayrılmasına neden olur. Dayanıksız tüketim mallarının faydası hemen sağlandığı gibi çok çabuk yok olur. Buna karşın dayanıklı tüketim malları kısa sürede tüketilmediği gibi onlardan sağlanan fayda yıllara yayılmakta, yok oluş süreçleri de uzamaktadır. Televizyon, buzdolabı ya da otomobil dayanıklı tüketim mallarına verilebilecek başlıca örneklerdendir. 

Tüketim kavramının iyi anlaşılması için ara kullanım kavramı ile tüketim kavramını birbirinden ayırmak gerekir. Bir tekstil fabrikasında kullanılan pamuk ve yün ipliklerle halı fabrikasının kullandığı boyalar tüketim kavramının kapsamına girmez. Çünkü bu mallar fabrikada ara mal olarak kullanılmaktadır ve yapılan şey de ara kullanımdır. Tekstil fabrikasının kullandığı ipliğin, boyanın, emeğin asıl tüketimi, fabrikaca üretilen gömleğin tüketici tarafından giyilmesi ile başlar. Aynı şekilde reçel fabrikası da meyve tüketmez. Meyve ve diğer üretim değerlerinin esas tüketimi, reçel tüketici tarafından yendiği zaman olur.

Günümüzde bir yandan gelişen teknolojiyle mal ve hizmetler olağanüstü çeşitlenirken öte yandan küreselleşen pazarda yüz binlercesi tüketicileri beklemektedir. Ancak alışveriş yaparken dikkat edilecek başlıca konu tüketim konusunda bilinçli olmaktır. Bilinçli alışverişi ancak bilinçli tüketiciler yapabilir.

Bilinçli tüketici şöyle olur;

- Bir mal ya da hizmet satın alırken gerçek ihtiyaçlarını göz önünde tutarak ondan en üst düzeyde yarar sağlamayı amaçlar.
- Planlı alışveriş yapar.
- Sağlıklı, güvenli, çevreye saygılı ürünü seçme özelliği taşır.
- Benzerleri arasından yerli olanı seçer.
- Yüksek kalitedeki mal veya hizmetleri en uygun fiyata alarak para, zaman, enerji gibi kaynaklardan üst düzeyde yararlanabilme olgunluğuna erişmiştir.
- Ayıplı bir mal ya da hizmet satın aldığında hakkını arayan ve örgütlü olan kişidir.